O όρος Λαγόχειλο-Λυκόστομα, παρόλο που έχει επικρατήσει ως κοινωνικά περιγραφικός όρος, είναι ιατρικά αδόκιμος, ατυχής και μάλλον άδικος για τα δύο ζώα των δύο σύνθετων λέξεων των περιγραφικών όρων. Επομένως πρέπει να μην χρησιμοποιείται.

Προφανώς αναφέρεται στην συγγενή δυσπλασία που προσδιορίζει ο ιατρικός όρος  “Σχιστία” και μάλιστα στην περιορισμένη εκδήλωση που εντοπίζεται μόνο στο άνω χείλος. Συγγενής καλείται η δυσπλασία που εξελίσσεται  στην ενδομήτρια ανάπτυξη και με αυτήν έρχεται στην  ζωή το νεογέννητο. Αυτό συμβαίνει και στην σχιστία.

Η δυσπλασία είναι αποτέλεσμα ατελούς εμβρυικής διάπλασης ή συνένωσης των διαπλασσόμενων ανατομικών ιστών , σκληρών ή μαλακών ανάλογα με την έκταση (των μαλακών στην εντόπιση μόνο στο άνω χείλος).

Στα πιθανά αίτια συμπεριλαμβάνονται κατά σειρά η κληρονομικότητα, παράγοντες σχετιζόμενοι με τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες της εγκύου, επιδράσεις του περιβάλλοντος, αλλά και κάποιο υποκείμενο γενετικό σύνδρομο πού η σχιστία αποτελεί μέρος των πολλαπλών εκδηλώσεων του.

Η πλήρης εκδήλωση της δυσπλασίας αφορά την Χείλεο-γνάθο-υπερώιοσχιστία, που αναφέρεται στην ατελή σύγκλειση κατά συνέχεια του άνω χείλους, μέρους του πρόσθιου τμήματος του οστού της άνω γνάθου και της υπερώας, της σκληρής ή/και μαλακής ( μέχρι την σταφυλή). Αλλά δεν είναι υποχρεωτικό ότι η έκταση της σχιστίας θα συμπεριλαμβάνει όλες της προαναφερόμενες δομές. Μπορεί να αφορά μια δομή ή συνδυασμό τους. Μπορεί επίσης να εκδηλώνεται μόνο από την μία πλευρα της μέσης γραμμής, που είναι και το πιθανότερο ( ετερόπλευρη σχιστία) ή και από τις δύο ( αμφοτερόπλευρη/αμφίπλευρη) και ακόμη πιο σπάνια στην μέση γραμμή. Έτσι αναλόγως της εντόπισης και έκτασης της σχιστίας:

Στην σχιστία του άνω χείλους (χειλεοσχιστία) υπάρχει ασυνέχειά του χείλους.

      Στη σχιστία της γνάθου(γναθοσχιστία) η ασυνέχεια εντωπίζεται μέσα προς το στόμα στο οστό της γνάθου όπου βγαίνουν τα δόντια.

Στην υπερωιοσχιστία το χειλος δεν έχει πρόβλημα. Η εντόπιση αφορά χάσμα στην υπερώα/ουρανίσκο και μπορεί να εκτείνεται στο οπίσθιο κομμάτι της δηλ την μαλακή υπερώα ή/και το πιο πρόσθιο δηλαδή με την συμμετοχή του υποκείμενου οστού και αφορά την σκληρή υπερώα. Όπως βέβαια αναφέρθηκε υπάρχει και πιθανότητα συνδυασμού.

Ναι, υπάρχουν κάποιες που σχετίζονται με την εντόπιση/έκταση της σχιστίας, αλλά με την σωστή και έγκαιρη διάγνωση και βέβαια με το ορθό πρωτόκολλο αντιμετώπισης, είναι αντιμετωπίσιμες.

Στην σχιστία του χείλους η δυσλειτουργία αφορά την ανεπάρκεια του σφιγκτήρα του χείλους.

Στην γναθοσχιστία η δυσλειτοργία αφορά το οστό της γνάθου με προβλήματα οδοντοφυΐας.

Στην υπερωιοσχιστία οι δυσλειτουργίες αφορούν κυρίως στην φώνηση, λιγότερο στην ακοή και ακόμη λιγότερο στην λήψη και διαχείριση της τροφής.

Εάν η σχιστία εμφανίζεται στα πλαίσια ευρύτερου συνδρόμου ίσως συνυπάρχουν προβλήματα νοητικής στέρησης που φυσικά δεν αποδίδονται στην σχιστία.

Η σύγκλειση των χασμάτων των σχιστιών, όπου και αν εντοπίζονται και σε όποια έκταση, προφανώς είναι χειρουργική. Ο στόχος είναι η αισθητική αλλά και η χρονικά έγκαιρη αποκατάσταση των ιστών πριν να εκδηλωθούν οι αναμενόμενες λειτουργικές διαταραχές, αλλά και χωρίς να παρεμποδιστεί η ελεύθερη σκελετική ανάπτυξη των ιστών του παιδιού.  Η σύγκλειση του χείλους γίνεται γύρω στον 3^ο μήνα του νηπίου, της μαλακής υπερώας  γύρω στο 1^ο έτος, της σκληρής υπερώας πριν συμπληρωθεί το 3^ο έτος, ενώ στην ηλικία μεταξύ του 8^ου και 11^ου έτους ανάλογα με την ανατολή των μόνιμων δοντιών στην περιοχή υπάρχουσας γναθοσχιστίας  γίνεται η οστεοπλαστική ( οστική γεφύρωση του χάσματος της γνάθου). Προφανώς ο αριθμός των επεμβάσεων εχει να κάνει με την έκταση της σχιστίας στους εμπλεκόμενους ιστούς.

Πέραν των αναγκαίων επεμβάσεων, αξίζει να σημειωθεί ότι η ολοκληρωμένη πρόληψη και αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών των σχιστιών, όπως αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ερώτηση, απαιτεί την θεραπευτική συμμετοχή ομάδας ειδικών δηλαδή εξειδικευμένου λογοθεραπευτή, ορθοδοντικού, οδοντιάτρου, ωτολαρυγγολόγου, ίσως και παιδοψυχολόγου.